26-02-2013

Dilaterende cardiomyopathie (DCM)

 


De aanleiding voor deze pagina
Eind maart 2009 ben ik met Indra bij de dierenarts geweest ivm een buikgriep. Bij toeval werd toen - tijdens het algemeen onderzoek - opgemerkt dat Indra een hartruisje heeft. Dit kon ze nog niet lang hebben, want was nooit eerder waargenomen.
Ik heb er voor gekozen haar hart te laten onderzoeken op de meest uitgebreide wijze. Niet alleen tbv Indra zelf, maar ook omdat het natuurlijk van belang is te weten wat de oorzaak is, met het oog op mogelijke vererving. Die dag maakte ik dus een afspraak bij de enige Nederlandse Veterinair  Cardioloog (Universiteitskliniek Utrecht), voor een hart-echo.
De diagnose luidde Dilaterende Cardiomyopathie (DCM). Een ongeneeslijke, dodelijke hartspierziekte, waarbij behandeling gericht is op het remmen van het proces en het verminderen van klachten.

Eind augustus 2009 maakten 2 andere eigenaren van aan Indra verwantte Flatcoateds melding van DCM bij hun Flatcoated. Een nachtmerrie, want wat eerder 'toeval' leek, en dus eenvoudig te stoppen door voor de zekerheid niet met haar nakomelingen te fokken, was mogelijk toch een familiair probleem...
Op 9 december 2009 heb ik Indra moeten laten inslapen ivm rechter hartfalen. Zij is daarna pathologisch onderzocht op de Universiteitskliniek tbv de kennis over DCM (bij de Flatcoated).

Nadat ik ondervonden heb wat DCM is, wat het betekent voor de patiënt en het gezin waarin deze leeft (en sterft), wil ik middels het delen van informatie doen wat binnen mijn mogelijkheden ligt, om te voorkomen dat anderen onnodig dit zelfde moeten door maken.

*Voor het ziekteverloop en de behandeling van onze Indra, zie 'Belevenissen 2009' vanaf 8 augustus.
  Diagnosticering bij haar dochter Merel vond plaats op 27-01-2010, zie up-dates onderaan deze pagina en 'Belevenissen 2010'.
  Diagnosticering bij onze Maartje vond plaats op 16 mei 2011, zie up-dates onderaan deze pagina

 

Erfelijkheid
DCM is een beschrijving van de reactie van het hart op trauma (te weten verwijding en verminderde contractiekracht), en daarom kan het vele oorzaken hebben. Een mogelijke oorzaak is genetisch/familiair.
Erfelijkheid wordt vaak vermoedt op basis van het vaker voorkomen van een aandoening in een bepaald ras, of een bepaalde lijn. Bij de Flatcoated is nog niet wetenschappelijk bewezen dat hartaandoeningen erfelijk zijn. De vraag is of de ziekte DCM vaker voorkomt binnen het ras of bepaalde lijnen. Dat laatste lijkt wel waarschijnlijk. Daarvoor zijn de volgende argumenten aan te voeren: 1. Er zijn enkele goed gedocumenteerde gevallen van klinische DCM (dus met hartfalen of plotselinge hartdood); 2. er zijn meerdere dieren met een subklinische (asymptomatische) of licht klinische vorm van DCM (verminderd functioneren van het hart, zonder aanwijzingen dat dit door een oorzaak buiten het hart komt); 3. In andere landen (Zweden) is op basis van verzekerings-analyses (waar zijn verzekerde honden aan gestorven) aanwijzingen dat dood door hartziekte bij dit ras vaker voorkomt dan op basis van toeval; 4. Publicaties leren ons dat DCM bij de Flatcoated is gediagnosticeerd bij uiteenlopende lijnen/hondenfamilies (en door verschillende kennels gefokt). Binnen die diverse lijnen zien we tussen de sinds januari 2010 gepubliceerde meldingen wel aan elkaar verwante patiënten, waaronder moeder-dochter, vader-zoon, neven-nichten, nestgenoten.

Van honden bij wie een plotselinge hartstilstand op jonge leeftijd geleid heeft tot de dood, maar bij wie nooit onderzoek gedaan is naar de oorzaak van de hartstilstand, zal nooit bekend worden (noch uit te sluiten zijn) of zij leden aan DCM.
Indra is na haar overlijden pathologisch onderzocht op de Universiteitskliniek te Utrecht. Zo is óók wetenschappelijk vast gesteld dat zij leed aan dilaterende cardiomyopathie. Deze vaststelling, alsook het onderzoeken van de vorm, draagt bij aan de kennis over DCM en die bij de Flatcoated in het bijzonder.
Met de cardiologen heb ik uitvoerig gesproken over erfelijkheid, omdat ik natuurlijk niet alleen een verantwoordelijkheid heb naar Indra, maar ook naar haar 7 nakomelingen. Het is bij de Flatcoated nog niet mogelijk te laten onderzoeken of je hond deze ziekte zal gaan ontwikkelen, danwel drager is van deze eigenschap (en deze dus kan vererven zonder er zelf aan te gaan lijden). Mogelijk wordt er in de toekomst DNA-onderzoek gedaan, daarover meer onder 'Onderzoek'. Voorlopig is DCM pas vast te stellen als de hond de ziekte al ontwikkelt. Je wordt namelijk niet met de ziekte zelf geboren, alleen met de gevoeligheid ervoor deze later te gaan ontwikkelen. Dit is heel vergelijkbaar met bijvoorbeeld hartinfarcten bij de mens, ook daar is een familiair verband te zien, maar je wordt niet met een hartinfarct geboren natuurlijk.

Fokken
Wie voor de keuze staat te fokken met een hondje dat nauw verwant is aan een DCM-patient (nakomelingen, nestgenoten of bijvoorbeeld anderzins nauw verwante stambomen) en dus verhoogd risico heeft DCM te vererven, staat voor de vraag hoe onmisbaar dat hondje is voor de toekomst van het ras, om te rechtvaardigen het risico te nemen een ongeneeslijke, dodelijke ziekte in het ras te brengen...
Aan DCM stčrven honden, véél te jong. Dit gebeurt geheel onverwachts n.a.v. een hartstilstand, danwel na aftakeling en ernstige benauwdheid t.g.v. hartfalen. Echter, ŕltijd laat genoeg om meerdere generaties te hebben rond huppelen alvorens de 'schade' van de gemaakte keuze meetbaar wordt... Dat is een wézenlijk verschil met vele andere ziektes en ongemakken, waar wél zodanig herstel mogelijk is dat met plezier samen verder geleefd kan worden.

Omdat er geen fokbeleid is op DCM binnen de Flatcoated Retriever Club, staat het Flatcoated fokkers vrij te fokken met aan DCM-patienten verwante honden, is het niet verplicht honden te laten screenen middels een hart-echo en is het zelfs toegestaan desgewenst een combinatie ouderdieren te kiezen die beiden verhoogd risico hebben deze hartspierziekte te kunnen vererven.
De cardiologen adviseren, in het geval men er wél voor kiest te fokken met aan DCM-patienten verwante honden, jaarlijks een hart-echo te laten maken. Middels een jaarlijkse hart-echo wordt voorkomen dat met een - ogenschijnlijk gezonde - hond die al DCM ontwikkelt, nog gefokt wordt.

De reden dat het nodig is dit onderzoek jaarlijks te herhalen, is dat DCM helaas niet middels een echo vast te stellen is, vóór de ziekte zich ontwikkelt. Zoals toegelicht onder 'erfelijkheid': je wordt niet met de ziekte zelf geboren, alleen met de gevoeligheid ervoor deze later te gaan ontwikkelen.
Middels een hart-echo is door een Veterinair Cardioloog (in Nederland Viktor Szatmári, Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren te Utrecht, in Belgie Nicole van Israel) vast te stellen of er nú sprake is van DCM of dat de hond 'voorlopig vrij' is hiervan. Tevens zijn afwijkingen die aanvang van DCM kunnen zijn (maar nog wel 'voorlopig vrij' heten) vast te stellen.
Om voorgaande wordt geadviseerd teefjes die verwant zijn aan DCM patiënten, enkele wéken voor de verwachtte loopsheid te laten onderzoeken middels een hartecho.

Bij sommige rassen, waar DCM een probleem vormt, is het verplicht van fokdieren jaarlijks een hartecho te laten maken. Daarnaast stellen zij een norm vast t.a.v. de mate van afwijkingen die aanvaardbaar gevonden wordt. Dit beleid verminderd aantoonbaar de kans op fokken met een hond die zelf DCM heeft, is dus zeker zinvol, maar sluit het niet volledig uit. Een hond die dit jaar nog 'DCM-vrij' lijkt, kan immers volgend jaar toch DCM hebben... (zie ook onderstaande update d.d. 16-05-2011)
Ik ben daarom van mening dat we binnen de huidige situatie - met een beperkt aantal DCM-patienten - beter 'op safe' kunnen spelen tbv de toekomst van ons ras. De teleurstelling voor de individuele fokker / dekreu-eigenaar om fokplannen met bepaalde honden of combinaties op te geven, is véle malen kleiner dan het leed dat DCM heet.

Sinds mei 2011 (zie update 06-06-2011) zijn er aanwijzingen dat hartafwijkingen al een veel bredere groep Flatcoateds getroffen heeft dan eerder gedacht. Mogelijk in een nog milde vorm, dat kan alleen de toekomst leren. Voor de individuele hond zou dit goed nieuws zijn, maar voor het ras blijft het natuurlijk een zorgelijke ontwikkeling. Omdat de rasspecifieke normaalwaarden nog niet bepaald zijn en de (wijze van) vererving van DCM bij de Flatcoated nog niet bekend is, zal pas over enkele generaties te zeggen zijn of er voldoende verstandig gereageerd is op de sinds 2009 gedane ziekmeldingen en door de cardiologen verstrekte informatie.

Onderzoek
Wanneer een hond lijdt aan dilaterende cardiomyopathie is het mogelijk dat er duidelijke symptomen van DCM waarneembaar zijn, die aanleiding geven tot onderzoek. Sloomheid/verminderde conditie, flauwvallen, benauwdheid en hoesten kunnen gezien worden. Bij Indra bijvoorbeeld, namen haar weerstand, eetlust en conditie af.
Het is echter ook mogelijk dat een eigenaar géén klachten waarneemt, tot de hond plotseling en onverwachts overlijd aan een hartstilstand. Dit verschijnsel is zeer bekend bij de Dobermann, waar enkele tientallen procenten van de honden met DCM als éérste symptoom 'plotseling dood neervallen' hebben.

Om die reden is het van groot belang, dat wanneer een hond plotseling overlijd tgv een hartstilstand, pathologisch onderzoek (sectie) wordt verricht. Want hoewel sectie deze patiënt niet redden kan, is kennis van de doodsoorzaak van onschatbare waarde voor de gezondheid van het ras / uw toekomstige Flatcoated!
Zonder hier nu al te ver uit te wijden over pathologisch onderzoek, is het wellicht goed te vermelden dat de Universiteitskliniek bereid is uw hond (kosteloos) op te halen en het onderzoek 'cosmetisch' gedaan kan worden, zodat de hond na deze operatie desgewensd weer gewoon naar huis gebracht kan worden, om afscheid te nemen op de wijze die voor ú goed is.

DNA-onderzoek is niet alleen een kostbare, maar ook zeer tijdrovende klus. Erfelijkheidsonderzoek naar DCM kan daarom op korte termijn geen oplossing bieden. Erfelijkheidsonderzoek begint met het verzamelen van bloed en stambomen. Bloed van zowel nakomelingen, nestgenoten als ouders van DCM-patiënten is hiervoor zéér waardevol, ongeacht de leeftijd.

Eigenaren van Flatcoateds - en in het bijzonder die van Flatcoateds die verwant zijn aan de gediagnosticeerde DCM-patienten - kunnen helpen onderzoek in de toekomst mogelijk te maken.
Dit kan door een kopie van de stamboom en 4 ml EDTA-bloed, op dezčlfde dag van afname, te sturen naar de veterinair cardioloog:
Viktor Szatmári
Yalelaan 108
PO Box 80154
3508 TD Utrecht.
Gelieve dit niet op vrijdag te versturen, want in het weekend wordt het bloed niet verwerkt en na het weekend is het te oud.
Zonder kopie van de stamboom, heeft bloed opsturen geen zin.
Daarnaast is het nuttig om aan te geven of er op dit moment aanwijzingen zijn dat de hond DCM heeft.

Deskundige hartscreening
Screening op DCM vereist een hart-echo. Er zijn vele klinieken waar dit onderzoek wordt aangeboden. In zowel Nederland als Belgi
ë is er maar één veterinair cardioloog. Alle overige dierenartsen die hartscreening bieden zijn géén cardioloog (zie ECVIM-CA), ongeacht of zij deze (beschermde) titel gebruiken. De Specialist Cardiologie in Nederland is Viktor Szatmári, hij is verbonden aan de Universiteitskliniek Gezelschapsdieren te Utrecht. In België is dit Nicole van Israël, vanuit haar praktijk Acapulco. Contactgegevens van beiden zijn te vinden op de pagina Links, onder het kopje 'Medici (aanbevolen -)'.
Voor het goed in kaart brengen van wat er wel/niet speelt in een ras, is het van belang dat het onderzoek en de beoordeling van de bevindingen van de verschillende honden volgens hetzelfde protocol gebeuren. Ook voor de individuele hond is het van belang dat de beoordeling juist is en zo nodig de juiste behandeling wordt ingezet.

De Flatcoated Retriever Club
De rasvereniging heeft in het najaar van 2009 een oproep geplaatst om bij hen te melden wanneer uw hond hartklachten heeft of had. Het in kaart brengen van deze gegevens, ook wanneer dit al lange tijd geleden speelde, is  van grote waarde voor (de gezondheid van) het ras. Bij de oproep op FRC website, kunt u een meldingsformulier downloaden. Voor uw gemak heb ik deze ook toegevoegd aan deze site: klik hier.


Up-dates

27-01-2010, Echocardiografisch onderzoek Merel
Vandaag heb ik, naar aanleiding van gedragsveranderingen, een hart-echo laten maken bij Merel - mijn oudste hondje en een dochter van Indra - door de veterinair cardioloog. De echocardiografische bevindingen passen bij het beeld van een DCM. Om een eventuele progressie van de echocardiografische afwijkingen vast te kunnen stellen (waarbij de waarschijnlijkheidsdiagnose een definitieve kan worden), wordt over enige tijd opnieuw een hart-echo gemaakt. 
Eens te meer reden serieus rekening te houden met de mogelijkheid van een familiaire oorzaak en dus een erfelijke variant van DCM bij de flatcoated retriever. In dit vroege stadium kůnnen we nog voorkomen dat deze verschrikkelijke ziekte een grote plaats in gaat nemen in het ras.

10-02-2010, Bevindingen pathologisch onderzoek Indra
De ziekte DCM is een diagnose die je stelt door alle andere mogelijke oorzaken van hartspierziekten die gepaard gaan met verminderde contractiekracht uit te sluiten.De histopathologische veranderingen waren niet karakteristiek voor de klassieke vorm van DCM (zoals veelvuldig bij andere hondenrassen gezien wordt), ondanks een vrij duidelijke klinisch, echocardiografisch en macroscopisch sectiebeeld. Na uitvoerig onderzoek gaf de patholoog de diagnose DCM aan de specialisten.
Mogelijk is er sprake van een ongebruikelijke vorm van deze ziekte bij de Flatcoated of (niet onwaarschijnlijk) een aandoening van de eigen bloedvaten van de hartkamers, waardoor de hartspier onvoldoende bloed krijgt en daardoor functioneert hij slecht. Dit wordt momenteel nog verder uitgezocht (er zijn enkele hartspier-preparaten naar het buitenland gestuurd).
Eea verandert volgens de cardiologen (helaas) niets aan de behandeling, prognose of erfelijkheidsaspecten, vooral gezien de afwijkingen die ook bij de familieleden van Indra zijn gezien.

08-03-2010, Brief van cardioloog Universiteitskliniek Utrecht (bijlage, de brief)
Op 12 februari j.l. heeft de cardioloog van de Universiteitskliniek Utrecht een informatieve brief geschreven aan de leden van de FRC, nav de DCM patienten die daar onder behandeling zijn (geweest).
De brief is door de FRC gepubliceerd in de fokkers nieuwsbrief en op de FRC-website.
Het thema DCM staat op de agenda van de fokkersvergadering d.d. 06-07-2010.

23-04-2010, Aankondiging lezing DCM
Op dinsdagavond 6 juli 2010 zal dr. Niek Beijerink - verbonden aan de Universiteits kliniek Utrecht, afdeling cardiologie - tijdens de fokkersvergadering van de FRC te Woudenberg, nav bovenstaande brief, een lezing houden over DCM.
De fokkersvergadering is toegankelijk voor álle leden van de FRC en het is dr. Beijerink zeker toevertrouwd eea in begrijpelijk Nederlands toe te lichten.
Na zijn uitleg is er ruim gelegenheid tot het stellen van vragen.

16-06-2010, Echocardiografisch onderzoek zusje van DCM patiënt Bullet
Vandaag is Lieke onderzocht door de veterinair cardioloog te Utrecht. Ze is het zusje van Bullet (zie 24-10-2009). Tot onze schrik en groot verdriet is ook bij Lieke DCM geconstateerd.
Helaas hebben we wéér meer reden ernstig rekening te houden met een familiair gezondheidsprobleem nu na Indra, haar neefjes Kye en Bullet, Indra´s dochter Merel, nu ook Bullets zusje Lieke DCM blijkt te hebben.

25-06-2010, Bevindingen pathologisch onderzoek Indra, vervolg
Tijdens een week durend congres in de Verenigde Staten, is onlangs o.a. het type afwijkingen aan bloedvaten van de hartkamers ter sprake gekomen, zoals bij Indra is waargenomen met behulp van pathologisch onderzoek. Zoals in februari geschreven, is uitgezocht of deze afwijking óórzaak zou kunnen zijn van de hartafwijking. Tijdens het congres bleek dit beeld ook gevólg te kunnen zijn van de hartspierziekte/DCM. Voorlopig blijft dus onzeker wat oorzaak en gevolg is. Het is een interessante vraag voor de medische wetenschap, maar tav de prognose en behandeling maakt het helaas geen verschil.

28-06-2010, Tweede echocardiografisch onderzoek Merel
Vandaag is er een tweede hartecho gemaakt bij Merel, 5 maanden na de eerste. De plaatjes en metingen bevestigden helaas mijn eigen waarnemingen: er is duidelijk sprake van progressie.

01-07-2010, Hart-echo fokteefjes
Geadviseerd wordt om teefjes die verwant zijn aan DCM patiënten, enkele weken voor de verwachtte loopsheid/dekking te laten onderzoeken middels een hartecho. Zie toelichting onder het kopje ´fokken´ op deze pagina.

03-07-2010, Aflasting lezing DCM
Om u in de gelegenheid te stellen de wedstrijd te volgen die Nederland op de avond van 6 juli in de halve finale van het WK voetballen speelt, heeft de Begeleidings Commissie van de FRC besloten de hier op 23 april 2010 aangekondigde fokkersvergadering uit te stellen tot een nader te bepalen datum.

21-07-2010, Nieuwe datum lezing DCM
Op woensdagavond 6 oktober 2010 zal dr. Niek Beijerink - verbonden aan de Universiteits kliniek Utrecht, afdeling cardiologie - tijdens de fokkersvergadering van de FRC te Woudenberg, een lezing houden over DCM.
Het is dr. Beijerink zeker toevertrouwd eea in begrijpelijk Nederlands toe te lichten. Na zijn uitleg is er ruim gelegenheid tot het stellen van vragen.
De fokkersvergadering is toegankelijk voor álle leden van de FRC. De Begeleidings Commissie nodigt nadrukkelijk alle geďnteresseerde leden uit.
Aanvang: 20.00 uur. Adres: Partycentrum Schimmel, Stationsweg Oost 243, 3931 EP Woudenberg.

29-09-2010, Frequentie voor komen DCM bij de Flatcoated
Dr. Niek Beijerink heeft tijdens het bestuderen van literatuur, ontdekt dat in zowel Zweden als Engeland jaarlijks enkele Flatcoateds sterven aan DCM (dit betreft slechts de patiënten van wie 'doodsoorzaak DCM' bekent en gemeld is, het werkelijke aantal blijft altijd gissen). Het is dus een ziekte die al langer speelt - en ook verder verspreid is binnen het ras dan we vooralsnog wisten. Oók deze door hem aangetroffen gegevens bevestigen helaas het erfelijke aspect. Eea wordt nader toegelicht in de lezing die hij woensdag 6 oktober zal geven tbv alle fokkers en leden van de rasvereniging.

06-10-2010, Lezing DCM (bijlage, de hand-outs)
Vanavond hebben we een interessante lezing over DCM bij de Flatcoated Retriever bezocht, die dr. Niek Beijerink - verbonden aan de Universiteits kliniek Utrecht, afdeling cardiologie - tijdens de fokkersvergadering van de FRC te Woudenberg, heeft gegeven.
Evenals bij andere lezingen over gezondheidsproblemen binnen het ras, was de opkomst van fokkers weer erg klein. Wie wél de moeite genomen heeft, heeft zich met veel interesse laten informeren
Dr. Beijerink slaagde er in ons in begrijpelijke taal te vertellen over deze aandoening bij de Flatcoated Retriever. De FRC zal de hand outs, aan de hand waarvan de lezing werd gegeven, op de FRC-website publiceren.

Korte samenvatting:
Over het beeld van DCM bij honden in het algemeen is al veel bekend. Over de ontwikkeling en vererving van DCM bij specifiek de Flatcoated is nog niet veel bekend. Wel heeft dr. Beijerink door literatuuronderzoek ontdekt dat er in zowel Zweden als Engeland jaarlijks een aantal aan DCM overleden Flatcoateds worden geregistreerd.
Hij gaf hij aan dat de asymptomatische fase jaren kan duren. Wat dus inhoudt dat je hond er lang aan kan lijden voor je het in de gaten hebt. De symptomatische fase bestaat uit bijvoorbeeld afnemende eetlust, afnemende spiermassa en verminderde conditie.
Een hartruisje zou bij een grote hond als de Flatcoated áltijd aanleiding tot echocardiografisch onderzoek moeten zijn, ook als de hond al op leeftijd is. Een 'onschuldig ruisje tgv ouderdom' is bij hen namelijk helemaal niet zo 'gewoon'.
In het afgelopen jaar zijn er bij de Universiteitskliniek Gezelschapsdieren te Utrecht 4 Flatcoateds met asymptomatische DCM uit de screening naar voren gekomen. Het advies is waakzaam te zijn. De cardioloog vermoedt dat er sprake is van een erfelijke factor en legde uit dat jaarlijks screenen middels een hartecho zinvoller is nu de ziekte nog niet frequent voor komt, dan wanneer het probleem al is toegenomen zoals bij diverse andere rassen (waar bv 60% lijdt aan DCM).
Verder adviseert hij om de discussie aan te gaan met elkaar tav onderzoek en beleid. Ook is aan de FRC aangeboden zitting te nemen in een commissie (door dr. Beijerink danwel zijn collega Europees Specialist dr. Szatmari) die zich over eea gaat buigen.
Wat betreft onderzoek (zowel van fokdieren als naar de vererving/genen) benadrukte hij dat initiatief vanuit de rasvereniging moet komen, dat de noodzaak bepaald moet worden, dat het welliswaar nu nog geen veel voorkomend probleem is maar juist daarom wel nú nog gelegenheid is om dat te voorkomen (Het zou jammer zijn als we over een aantal jaren zeggen "Hadden we maar, toen in 2010..."). Daarbij roept hij op om aan DCM of 'hartstilstand' overleden honden pathologisch te laten onderzoeken. De noodzaak hiervan én de wijze waarop dit op zo min mogelijk vervelende manier voor de eigenaar kan gebeuren, is toegelicht. Tevens is uitgelegd waarom het belangrijk is zowel dit onderzoek als de screening zoveel mogelijk op één plaats te laten doen: om een compleet beeld, maar ook om een gelijke wijze van onderzoeken en beoordelen te waarborgen.

13-10-2010, Informatief artikel DCM (artikel nav lezing)
Dr. Niek Beijerink heeft nav de lezing een artikel geschreven ten behoeve van het clubblad van de rasvereniging. Leden die niet aanwezig waren op de lezing, kunnen zo tóch kennis nemen van een samenvatting van de informatie.

15-10-2010, Overlijden van Indra's moeder
Vandaag is Amy, moeder van onze Indra, overleden. Haar lijfje was op, haar eetlust liep terug en haar baasjes hebben haar moeten laten gaan. Amy is 10 jaar geworden. Met haar is één van de weinig nog in leven zijnde (voor)ouders van de nu bekende DCM-patiënten gestorven. Amy is helaas niet op DCM onderzocht. Hoewel wetenschappelijk onderzoek van hartpatiënten en hun ouders van grote waarde is voor de kennis over de vererving van DCM en dus de toekomstige gezondheid van het ras, is de beslissing al dan niet te laten onderzoeken uiteraard altijd aan de eigenaar. Die afweging is altijd persoonlijk en niet door een ander te beoordelen. In die zin kan ik niet anders dan respect tonen voor de keuze Amy niet te laten onderzoeken. In het algemeen vrees ik dat er wellicht meer DCM-patiënten bekend moeten zijn om het belang van wél te laten onderzoeken zwaarder te laten wegen. Dat is nu echter net wat ik niet wil, meer patiënten...

25-10-2010, Cardiologie is een goede specialist rijker!
Dr. Niek Beijerink is onlangs ook voor zijn laatste examen geslaagd en mag zich nu dus Specialist Cardiologie voor Gezelschapsdieren noemen. We zijn ontzettend blij dat Cardiologie weer een goede specialist rijker is!
In Nederland zijn nu twee cardiologen, beiden verbonden aan de Universiteitskliniek te Utrecht. In Belgie is er ééntje, namelijk Nicole van Israel.

08-12-2010, Derde echocardiografisch onderzoek Merel
Vandaag is Merel op haar halfjaarlijkse controle geweest bij de cardioloog, voor o.a. een hartecho. Merel wordt half jaarlijks onderzocht omdat ik graag een bijdrage lever aan de kennis over het verloop van DCM - en de resultaten van de behandeling er van bij de Flatcoated. Dit maakt dat wat wij nu mee maken, minder zinloos.
Hopelijk wordt er middels het volgen van de huidige patiënten, voldoende bekend over DCM binnen ons ras, om toekomstige eigenaren en honden nóg beter te kunnen helpen. Ook binnen andere rassen die kampen met DCM heeft halfjaarlijks onderzoek veel waardevolle informatie opgeleverd.
Natuurlijk koester ik de hoop dat óók voorkomen kan worden dat het aantal DCM patiënten binnen ons ras toe neemt, hiervoor zal meer onderzoek nodig zijn dan het huidige, dus die beslissing ligt bij de rasvereniging.

15-12-2010, Nieuwe DCM patiënt
Helaas is er opnieuw bij een Flatcoated DCM gediagnosticeerd. Omdat al drie nestgenoten van deze patiënt overleden aan DCM, is er helaas weer meer aanleiding ernstig rekening te houden met een familiair probleem.

03-02-2011, Oprichting werkgroepje DCM

Naar aanleiding van mails van een aantal leden van de Flatcoated Retriever Club is tijdens de fokkersvergadering besloten om een Werkgroep DCM op te richten. De werkgroep krijgt als expliciete opdracht om de aandoening DCM te inventariseren, zich te oriënteren en het probleem concreet te maken. Eventueel zal in de toekomst, indien dit door de rasvereniging noodzakelijk wordt gevonden, een beleid worden bepaald.

De werkgroep bestaat uit 5 FRC-leden en zal worden ondersteund door cardioloog dr. Niek Beijerink. Ze werkt nauw samen met de Begeleidings Commissie en brengt op fokkersvergaderingen (waaraan alle leden kunnen deelnemen) verslag uit.

05-04-2011, Cardioloog Niek Beijerink gaat naar Sydney
Cardioloog Niek Beijerink zal per 1 september gedurende 4 jaar werkzaam zijn aan de Universiteitskliniek te Sydney (Australie) waar hij hun eerste cardioloog zal opleiden. We zien Niek niet graag vertrekken, na alles wat hij de afgelopen jaren voor mijn maatjes en de Flatcoated heeft gedaan, maar de uitdaging in Sydney is hem natuurlijk van harte gegund!
Niek blijft ook vanuit Australie graag betrokken bij e.e.a. rondom DCM bij de Flatcoated. Zijn collega (en voorheen opleider) Viktor Szatmári zal hun werkzaamheden vanuit Nederland voort zetten.


16-05-2011, Tweede halfjaarlijkse screening Maartje
Om er alles aan te doen wat mógelijk is, besloot ik ook mijn jongste hond vanaf de leeftijd van 2 jaar te laten screenen bij de veterinair cardioloog (deze is verbonden aan de UKG). Niet omdat er enige aanwijzing was voor een hartspierziekte - noch in gedrag, conditie of in de lijn - maar omdat DCM een afschuwelijke ziekte is, die zowel qua tijd, moeite als kosten ontzettend veel vergt van de eigenaar, om de hond kwaliteit van leven te geven. Om niet te spreken over het verdriet van het jong verliezen van je maatje.
Toen Maartje een half jaar geleden 2 werd, zijn we daarom voor haar eerste hart screening naar de cardioloog gegaan. Ik heb er voor gekozen haar vóór de gehoopte dekking enkele keren te laten screenen. Alleen op die manier kan immers worden vast gesteld of er (vooralsnog) sprake is van veranderingen. Indien de waarden wat afwijkend zouden zijn, zonder al in zo'n mate dat het een duidelijke afwijking betreft, is van belang te weten of ze verandert zijn. Dit hoort immers niet te gebeuren, zelfs niet bij een oude hond.
Maartjes uitslag was bij die eerste screening (december 2010) gelukkig prima, helemaal passend bij een jonge sportieve, onuitputtelijke hond. De uitkomst van haar 2e screening, en half jaar later, is helaas niet goed. Er zijn door de cardioloog duidelijke veranderingen vast gesteld t.o.v. de eerste screening in zowel de grootte van haar hart, als de mate waarin het kan samenknijpen. Ook bij Maartje is aanvang van DCM geconstateerd.
Ze wordt nu behandeld met medicatie die het proces hopelijk remt. Vanzelfsprekend wordt er met Maartje niet gefokt.

06-06-2011, Resultaat diverse hartscreenings klachtenvrije jong volwassen Flatcoateds
Naar aanleiding van het schokkende resultaat van Maartjes hartscreening hebben diverse Flatcoated eigenaren, met hondjes uit andere lijnen, besloten om hun maatje ook te laten screenen bij de cardioloog. Enerzijds om een bijdrage te leveren aan de kennis over de gezondheid van het hart bij de Flatcoated Retriever, anderzijds wetende dat vroege diagnosticering de kans geeft vroegtijdig te behandelen, wat de kwaliteit en kwantiteit van leven van een Flatcoated met DCM ten goede komt.
Deze gescreende jong volwassen Flatcoateds (2-3 jaar) hadden allemaal een wat vergroot hart, welke bovendien minder goed samen kneep dat de bedoeling is. Vervolg onderzoek over 6/12 maanden zal uitwijzen of er sprake is van progressie (dus DCM) of dat deze jonge Flatcoateds 'zo maar' een afwijkingen aan het hart hebben.

20-06-2011, Aankondiging afscheidscollege door cardioloog Niek Beijerink
Ter gelegenheid van zijn afscheid, geeft cardioloog Niek Beijerink donderdagavond 30 juni 2011 twee lezingen te Utrecht, georganiseerd door de gezelschapshondenclub. De eerste betreft aangeboren en verkregen hartaandoeningen bij gezelschapshonden. De tweede betreft feiten en fictie over screening en fokbeleid met betrekking tot hartaandoeningen.
Aanvang 20.00 uur, collegezaal Gezelschapsdieren Faculteit Diergeneeskunde Utrecht. Het bijwonen van deze lezingen kost 5 euro, aanmelden is niet nodig. Zie ook de uitnodiging.

13-07-2011, Een nieuwe jonge patient in de kennissenkring..
Opnieuw werd middels een hart echo door de cardioloog bij een jong volwassen Flatcoated vast gesteld dat ze aan DCM lijdt. Het hondje was wat rustiger geworden, sliep meer dan voorheen, maar daar waren wel verklaringen voor te bedenken. Het is voor mij zo herkenbaar dat er andere plausibele verklaringen zijn voor de veranderingen, waardoor je absoluut niet zou denken aan hartklachten indien je niet zou weten dat dit probleem speelt. Deze eigenaar wist echter van andere patiënten uit de lijn en raapte de moed bijeen om te laten screenen, om zo nodig haar hondje middels medicatie te kunnen helpen, maar natuurlijk hard hopend op grote geruststelling. Ik hoop met heel mijn hart dat de progressie geremd kan worden en zeker ook dat het Flatcoatedje zich beter gaat voelen m.b.v. de medicatie.

05-08-2011, Eigenwijs of ziek?
Mijn Merel is een eigenzinnige Flatcoated, geen gedwee meisje, die tegelijkertijd veel plezier beleeft aan samenwerken en met wie ik een goede band heb opgebouwd. Toen ze de afgelopen dagen 'weigerachtig' werd bij balspel uit water, ondanks groot enthousiasme, meende ik dat ze 'dwars' deed. Onbegrijpelijk dwars welliswaar, maar ze presenteerde zich niet als 'ziek', maar vitaal. Dat is Flatcoated-eigen, want een Flatcoated toont niet dat ze ziek is voor het niet meer mogelijk is dit te verhullen. Merel is bovendien een zeer werklustige bikkel die zelf absoluut geen vrede heeft met 'iets niet kunnen'. Wat is zag bleek geen dwarsigheid te zijn, maar haar innerlijke conflict tussen het niet kunnen enerzijds en het zich daar eigenlijk niet bij willen neerleggen anderzijds. Zie Belevenissen 2011, d.d. 05-08-2011 voor meer info. Ik ben heel erg geschrokken van mijn aanvankelijke inschattingsfout.
Wanneer je hond iets 'weigert' wat veel energie vergt, houd dan rekening met (onderzoek!) de optie dat deze niet dwars doet, maar probeert duidelijk te maken dat dit te zwaar is, de koek op is.


25-08-2011, Hondenzwemvesten
Sinds vandaag hebben we hondenzwemvesten in gebruik. Niet alleen is dat veilig voor het geval ze onwel (of ernstiger) worden tijdens zwemmen, ook kunnen ze dankzij de zwemvesten veel langer zwemmen en dus genieten. We zijn ontzettend enthousiast over de resultaten! Meer info en ook een filmpje en foto's op Belevenissen 2011 d.d. 25-08-2011.

28-11-2011, halfjaarlijkse hartecho's Merel en Maartje
Vandaag zijn zowel Merel als Maartje weer bij de cardioloog geweest voor hun half jaarlijkse echo t.b.v. de kennis over het verloop van deze hartspierziekte bij de Flatcoated retriever.

18-03-2012, Publicatie FRC werkgroep DCM
De Flatcoated Retriever Club heeft op haar website (tabje 'fokkerij', tabje 'nieuws') een artikel van de werkgroep DCM opgenomen m.b.t. 'de stand van zaken'
.

14-05-2012, halfjaarlijkse hartecho's Merel en Maartje, wetenschappelijk onderzoek remming DCM bij de Dobermann
Vandaag zijn we weer voor de halfjaarlijkse hartecho naar Utrecht geweest. T.b.v. de kennis over het verloop van DCM bij de Flatcoated, maar ook om de behandeling z.s.m. te kunnen bijstellen aan de hand van nieuwe kennis m.b.t. zowel de progressie als de behandel mogelijkheden.
De cardioloog vertelde recent naar een congres in Dubai geweest te zijn. Ook cardioloog Niek Beijerink was hier. Daar is een onderzoek besproken wat eerdaags ook gepubliceerd zal worden, gedaan onder Dobermann Pinchers. Bij dit ras sterft 60% aan DCM en blijkt een middel welke eerder pas werd toegediend na aanvang hartfalen, bij toediening vóór aanvang hartfalen, naast het eigenlijke doel ook het proces van DCM te kunnen remmen. Het betreft een degelijk onderzoek met duidelijke resultaten. Of deze medicatie hetzelfde resultaat kan hebben bij de Flatcoated is onbekend. De Dobermann heeft een heel specifieke vorm van DCM, zij vallen vaak plotseling dood neer, als eerste symptoom van DCM. Onderzoek bij de Flatcoated is er echter niet, dus de afweging is het te proberen in hoop op zegen. Omdat het nog een modern middel is, is nog niet bekend of langdurig gebruik van dit middel kwaad kan, maar dat lijkt onwaarschijnlijk. Kosten van deze medicatie zijn per Flatcoated (regulier formaat) ongeveer 80 euro per maand.


29-05-2012, Weer een nieuwe patient in de kennissenkring..
Opnieuw werd middels een hart echo door de cardioloog bij een Flatcoated uit mijn kennissenkring vast gesteld dat ze aan DCM lijdt. Deze hond is plotseling in hartfalen geraakt, wat zich uitte in ondermeer ernstige benauwdheid. De eigenaar wist gelukkig van DCM en vroeg daarom direct een verwijzing naar de cardioloog en heeft zo het leven van haar maatje ternauwernood kunnen redden.
Met behulp van de medicatie kan ze nu weer genieten. Hopelijk is het verdere ziekteproces nog een héle poos succesvol te remmen middels de ingezette behandeling.

13-06-2012, Second opinion toont belang aan van Specialistisch onderzoek

Bekend uit de dagelijkse praktijk van de cardiologen, maar ook uit diverse onderzoeken, is dat de mate van deskundigheid op gebied van het hart van grote invloed is op de bevindingen en conclusies.
Een eigenaar van een aan DCM lijdende Flatcoated had een sterk vermoeden van meet- en interpretatieverschillen tussen een dierenarts met een bijzondere interesse in het hart en de cardiologen. Dit naar aanleiding van het onderling uitwisselen en vergelijken van gegevens van de eigen honden met andere eigenaren. Ze is vandaag voor een halfjaarlijkse echo met haar hond naar deze dierenarts geweest. Dat de verschillen zó groot zijn als nu gebleken is, heeft ons geschokt.
Tot onze verbazing stelde de arts vast dat deze DCM patient een "perfect hart" heeft. De hartruis, de vergrote hartkamer en het verminderde vermogen samen te knijpen werden niet vast gesteld, mede als gevolg van een meetverschil van meer dan 15% ! Bij navraag werd over de lekkende hartkleppen welke bij het (in vergelijking tot het onderzoek van de cardioloog summiere) echografisch onderzoek waren te zien, gemeld dat dit "niks" was.
Tevens lichtte de arts onjuist voor m.b.t. het aantal Flatcoateds met DCM, het al dan niet verwant zijn van deze patienten en de aanwijzingen m.b.t. de oorzaak. Ook vertelde de arts dat honden die mee op jacht gaan, sowieso geen DCM hebben. Dit terwijl plotseling dood neer vallen het eerste symptoom kan zijn. Daarnaast zal vóór aanvang hartfalen een hond met DCM én werklust niet tonen een hartspierziekte te hebben.
We zijn enorm geschrokken van de mate waarin onderzoek, bevindingen, conclusies en informatie verschillen. Te meer omdat een instituut waar positieve resultaten behaald worden, bij sommige fokkers de voorkeur geniet boven een gezondheidsverklaring van de Europees Specialist.
Hopelijk wordt middels deze vergelijking duidelijk wat het belang is van onderzoek volgens één protocol door een Specialist Cardiologie. En andersom: dat het screenen door dierenartsen met een echo-apparaat en zelfs een bijzondere interesse in het hart, daaraan niet gelijk is én niet zonder gevolgen.
* Contactgegevens van de cardioloog in Nederland en die in Belgie (respectievelijk Viktor Szatmári en Nicole van Israël) zijn te vinden op de pagina Links, onder het kopje 'Medici (aanbevolen -)'.

15-08-2012, Al weer een nieuwe patient in de kennissenkring..
Middels een hart echo werd vandaag door de cardioloog bij een Flatcoated uit mijn kennissenkring vast gesteld dat hij aan DCM lijdt.

25-08-2012, Nieuwe DCM diagnose bij jonge Flatcoated
Vandaag ontving ik een hartverscheurend mailtje van een Flatcoated eigenaar die enkele weken geleden, kort na de 2e verjaardag van haar kameraad, te horen kreeg dat hij aan DCM lijdt. Dit reutje werd door de dierenarts verwezen n.a.v. een onverklaarbaar afgenomen conditie en recent ook verlies van 5 kilo lichaamsgewicht (bespiering). Menig eigenaar zou deze reu als 'makkelijk' beschouwen vermoed ik, maar hij heeft het geluk te leven met iemand die er graag dagelijks 3 maal een uur met hem op uit trekt en weet dat een Flatcoated van 2 jaar daarbij hoort te bruisen van energie. De specialist heeft middels een hartecho DCM vast gesteld. Gelukkig kan hij middels de ingezette (hartfalen)behandeling weer dagelijks één uur genieten van een mooie wandeling. Hopelijk nog een hele poos!!
Ik vind het heel aangrijpend en zou graag dit verdriet van deze akelige ziekte en het veel te jong zullen gaan sterven, willen omzetten in iets wat het minder zinloos maakt. Daarom zou ik iedere lezer van deze pagina nogmaals willen vragen om dergelijke diagnoses - DCM en alle andere hartafwijkingen - te melden bij de rasvereniging. Dit kan middels het meldingsformulier van de Flatcoated Retriever Club.


08-10-2012, DCM, een sluipmoordenaar
Enkele weken geleden werd een nestbroertje van onze Merel tijdens een heerlijke gezinsuitje aan zee- als donderslag bij heldere hemel - plotseling onwel. De eigenaar is arts en constateerde direct dat zijn hartslag zeer zwak was. Gelukkig herstelde hij zich voldoende om zelf naar de auto mee te wandelen. De eigen dierenarts constateerde een hartruisje! Dit is bij een hond van een groot ras als de Flatcoated nóóit (op geen enkele leeftijd) 'onschuldig'. Dit ruisje was afgelopen voorjaar, bij de jaarlijkse check-up, niet waargenomen. Bloedonderzoek duidde op hartfalen. De eigenaar heeft een verwijzing gevraagd naar de cardioloog (Viktor Szatmári) waar ze vandaag een echo hebben laten maken. De diagnose is DCM en de levensverwachting is ronduit slecht.
Na Indra's diagnose hoopte ik enorm dat het een generatie zou over slaan (want die kwam er niet). Vanaf Merels diagnose heb ik gigantisch hard gehoopt dat alsjeblieft alle pech bij mij viel en de rest van de pups ter compensatie 16 jaar zou worden! Het bericht dat een broertje van Merel, een zoon van Indra, in hartfalen is, precies op de leeftijd dat dit bij Indra ontstond, is hartverscheurend. Tot die flauwte aan zee leek er nog niets aan de hand: vrolijk, vitaal, ondernemend, glanzend, leuk aktief leven...
Ik hoop meer dan ik kan zeggen dat voor Bacchus en zijn gezin ondanks alle zorgen en verdriet nog een goede, leuke tijd samen in het verschiet ligt..


04-11-2012, overlijdensbericht Bacchus
Afgelopen nacht is - een maand na diagnoticering - Merels broertje Bacchus overleden. De resultaten van het onderzoek van de cardioloog lieten ons al zien dat de levensverwachting kort was, maar de behandeling deed hem zichtbaar veel goed. We hadden dus gehoopt dat hij en zijn gezin nog wat langer van elkaar mochten genieten. Bacchus zou op 16 december 5 jaar worden.


02-01-2013, nieuwe ontwikkelingen m.b.t. DCM
Vandaag ontving ik 2 belangrijke, nieuwe wetenschappelijke artikelen van de cardioloog, dr. Viktor Szatmári. De eerste tref je onder deze link. Hierin wordt aangegeven dat een bloedonderzoek (NTproBNP) al dan niet gedeeltelijk echocardiogram kunnen vervangen bij de screening van Dobermann Pinchers op DCM. Er zijn nog een aantal 'maaren', maar het zou misschien ook bij de Flatcoated een optie zijn bloedonderzoek en holter ECG toe te passen in plaats van echo en holter. In dat geval zou screening in de toekomst goedkoper worden en de bloedafname kan natuurlijk bij de eigen dierenarts, waardoor hopelijk de drempel tot screening lager wordt. Het tweede artikel vind je onder deze link. Dit artikel gaat over hetgeen ik hier op 14 mei 2012 reeds deelde, maar waarover nu ook is gepubliceerd. Het artikel geeft aan dat het ook voor de individuele hond nuttig is om te screenen, omdat bij een hond met DCM die nog geen klachten heeft, medicatie het optreden van klachten uitstellen! Nogmaals, het onderzoek betreft de Dobermann, de rasverenigingen van de Flatcoated hebben vooralsnog geen onderzoek naar DCM laten verrichten. Er zijn echter duidelijke aanwijzingen binnen de ervaringen tot nu toe dat ook de Flatcoated gebaat is bij remmende medicatie nog vóór de DCM tot zichtbare klachten leidt.

28-01-2013, NTproBNP bepalingen
Van Merel en Maartje en tevens een andere Flatcoated is middels bloedonderzoek de
NTproBNP waarde bepaald t.b.v. het vergroten van de kennis hierover bij de Flatcoated.

21-02-2013, onderzoek vergrote rechter hartkamer Merel
Tijdens de half jaarlijkse hartecho werd bij Merel een verandering (vergroting) van de rechter hartkamer vast gesteld. Hoewel ze geen verhoogd risico loopt op Franse hartworm (Angiostrongylus vasorum) vanuit gedrag of lokatie, hebben we uit zorgvuldigheid enkele monsters ontlasting laten onderzoeken op Franse hartworm. Hiervan is (helaas) geen sprake.


26-02-1013, Pathologisch onderzoek DCM & FRC gezondheidsfonds
De Flatcoated Retriever Club (FRC) biedt financiële ondersteuning vanuit het Gezondheidsfonds in het geval van verder onderzoek naar een bepaalde aandoening of bij sectie, indien dit in het belang is van het ras. Een bijdrage wordt ondermeer gegeven bij autopsie betreffende DCM. De hoogte van de bijdrage wordt gesteld op de werkelijke kosten doch op maximaal € 100,- per hond. Hiervan kan men het pathologisch onderzoek te Utrecht volledig betalen. De uitslag van het door dit fonds betaalde onderzoek dient (uiteraard) te worden gemeld bij de Begeleidings Commissie.
Het aanvragen van autopsie kan men doen bij de eigen (of dienstdoende) dierenarts. Dit dient z.s.m. na overlijden gevraagd te worden, zodat de hond binnen enkele uren koel wordt gelegd. De dierenarts kan de hond, danwel het hart (afhankelijk van de wens van de eigenaar) naar Utrecht 'in sturen'.
Kiezen voor autopsie betekent zeker niet dat uw hond 'proefdier' wordt of dat het niet meer mogelijk is afscheid te nemen op een manier die voor u van belang is. Onze Indra is op de dag van overlijden even bij de patholoog in Utrecht geweest en diezelfde middag weer thuis gebracht, zodat we haar na de 'operatie' hebben kunnen zien en begraven. Een ander verkiest het bijvoorbeeld de hond naar het crematorium te laten brengen. Er staat niets over vast: alles wat zónder deelname aan onderzoek kan, kan óók na het onderzoek.
Zie ook de informatie onder het kopje 'onderzoek' boven aan deze pagina.

 

 

terug naar 'Rasinfo - Gezondheid' terug naar 'In memoriam - Indra'